İstizan Nedir? Psikolojik Bir Mercekten Bakış Bazen insan davranışlarını anlamak, bir labirentte kaybolmuş gibi hissettirebilir. İnsanın iç dünyasını çözümlemeye çalışırken, her duygu, her düşünce, bir ipucu olabilir. Bugün, psikolojik anlamda anlamaya çalışacağımız kavramlardan biri istizan… Bir kelime, çoğu zaman basit bir tanımla geçiştirilebilir, ancak derinlemesine incelendiğinde bize çok şey anlatabilir. Peki, istizan nedir? Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre bu kelime, bir şeyin dışında bırakılması, bir kuraldan ya da normdan muaf tutulması anlamına gelir. Ancak bu kelimenin psikolojik açılımı, kişisel deneyimlerimizi, düşünsel süreçlerimizi ve toplumsal dinamikleri nasıl etkilediğini gösteriyor. İnsanlar neden bazı kurallardan ya da normlardan muaf tutulmak ister? Bu istek,…
8 YorumEtiket: bir
İnce Kravat mı Kalın Kravat mı? Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Bir sabah, aynada kendime bakarken “Bugün ince mi, kalın mı?” diye düşündüm. Kravat tercihim belki basit bir seçim gibi görünebilir, ama aslında bu seçim, birçok toplumsal dinamiği ve kişisel kimliğimizi de yansıtıyor. Kravatın uzun yıllardır iş dünyasında, sosyal etkinliklerde ve hatta gündelik hayatta kendine bir yer edindiği bir gerçek. Ancak bu aksesuarın seçiminde toplumsal cinsiyet rolleri, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi faktörlerin nasıl etkili olduğuna dair düşündüğünüz oldu mu? İnce kravat mı, kalın kravat mı? Bu basit ama güçlü soruyu derinlemesine inceleyelim. İnce Kravat ve Toplumsal…
8 YorumCık Yapım Eki Mi? Dilin Evrimi Mi? Türkçede “cık” eki, sıkça karşılaştığımız ama genellikle yüzeysel bir şekilde ele alınan bir yapım ekidir. Ancak bu basit görünen ek, dilin evrimi, kullanımı ve toplumsal anlamlar üzerinde derin bir etkiye sahiptir. Herkesin bildiği ama çoğu zaman dikkatle düşünmediği bu ek, aslında dildeki anlam karmaşasına, toplumsal cinsiyet algısına ve hatta kültürel değişimlere dair pek çok tartışmayı beraberinde getiriyor. Ama gerçekten de “cık” ekini sadece bir yapım eki olarak mı görüyoruz? Yoksa bu ek, dilde daha derin bir evrimi, toplumsal baskıları ya da yeni anlam dünyalarını mı temsil ediyor? Gelin, “cık” ekine dair genel algıyı…
4 YorumOsmanlı’da Haraç Vergisi Nedir? Eğitim ve Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Öğrenme, sadece bilgi edinmek değil; aynı zamanda toplumsal yapıları, kültürel değerleri ve tarihsel süreçleri anlamak ve bu bilgiyle dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek için güçlü bir araçtır. Eğitim, bireylerin düşünsel kapasitesini geliştirirken, aynı zamanda toplumların şekillendiği dinamikleri de gözler önüne serer. Bu yazıda, Osmanlı İmparatorluğu’nun sosyal ve ekonomik yapısına derinlemesine bir bakış sunacağız. Konumuz ise, Osmanlı’da uygulanan “haraç vergisi” olacak. Peki, bu vergi sistemi Osmanlı’nın ekonomik yapısını nasıl etkiledi ve toplumsal düzende nasıl bir rol oynadı? Öğrenmek, yalnızca tarihsel verileri kavramak değil, aynı zamanda bu verilerin günümüzdeki toplumsal ve…
8 YorumKardelen Hangi Ülkenin? Kışın İçinden Doğan Umudun Hikâyesi Soğuk bir akşam, elimde buharı tüten çayla pencerenin önünde otururken sizlere bir hikâye anlatmak istedim. Çünkü bazen bir çiçek, bir ülkeyi değil; bir kalbi, bir anıyı, bir direnci anlatır. Kardelen—kışın sert yüzüne inat narince toprağı yaran o küçük beyaz çiçek—işte tam da böyle bir sembol. “Kardelen hangi ülkenin?” diye soranlara, yalnızca bir coğrafyayı değil, içimizdeki baharı işaret eden bir cevabım var. Gelin, birlikte dinleyelim. Hikâye: Mert’in Stratejisi, Elif’in Yüreği Mert, aklına koyduğunu plan plan çözenlerden. “Bir sorunun tek bir cevabı olmalı,” der hep. Elif ise dinlemeyi, hissetmeyi, anlamayı seven; dünyayı insanlar ve…
6 YorumKarakucak Güreşi Ne Zaman? Geleneksel Bir Sporun Toplumsal Yansımalarına Yakından Bakış Karakucak güreşi denildiğinde çoğumuzun aklına köy meydanlarında toplanan kalabalıklar, çimen kokusu, davul-zurna sesleri ve kıran kırana geçen mücadeleler gelir. Ancak bu geleneksel spor sadece kas gücüyle yapılan bir yarış değil; aynı zamanda toplumun kültürel değerlerini, kimliklerini ve hatta toplumsal rollerini yansıtan derin bir aynadır. “Ne zaman yapılıyor?” sorusu bu yüzden yalnızca takvime dair bir merak değil; aynı zamanda bir toplumun tarihine, cinsiyet rollerine ve sosyal adalet arayışına dair bir sorgudur. Karakucak Güreşi: Tarih, Gelenek ve Aidiyet Karakucak güreşi, Anadolu’nun dört bir yanında yüzyıllardır süregelen bir gelenektir. Genellikle yaz aylarında,…
8 YorumIspanak Demir Eksikliği Yapar Mı? Toplumsal Yapılar, Cinsiyet Rolleri ve Kültürel Pratikler Üzerine Bir Analiz Bir araştırmacı olarak, toplumları anlamaya çalışırken bazen en sıradan görünen öğelerin dahi derin sosyolojik boyutlar taşıyabileceğini fark ediyorum. İspanak gibi besinler, sadece sağlıklı bir öğün olmaktan çok daha fazlasıdır. O, toplumların yemek alışkanlıkları, cinsiyet rollerinin yansıması, ve hatta kültürel normların şekillendirdiği bir arketip haline gelir. Ama bugün, ispanağın demir eksikliği ile nasıl ilişkilendirildiğine dair farklı bir perspektiften bakmak istiyorum. Sosyolojik bir gözlemin parçası olarak, bu bitkinin insan sağlığına olan etkilerini, toplumsal yapılarla nasıl bağlantılı olduğunu ve cinsiyet rollerinin bu bağlamdaki rolünü tartışacağım. Ispanak ve Demir:…
8 YorumEğitim Denince Akla Ne Gelir? Bir Sınıfın Sessiz Kahramanlarının Hikâyesi Her hikâye bir tohumla başlar. Ve o tohumun nasıl bir ağaca dönüşeceğini belirleyen en önemli şeylerden biri, aldığı eğitimdir. Ama eğitim sadece kitaplardan ibaret midir? Yoksa insanın kalbine dokunan, hayatını yönlendiren, dünyaya bakışını değiştiren daha derin bir anlamı mı vardır? Sana bugün bunu anlatmak istiyorum; bir sınıfta, bir okulda, aslında hepimizin içinde geçen bir hikâyeyle… Bir Sabahın Sessizliğinde: Ali ve Elif’in Hikâyesi Sabahın erken saatleriydi. Güneş henüz okulun pencerelerinden içeri süzülmemişti. Ali, elinde plan defteriyle öğretmenler odasında oturuyor, öğrencileri için hazırladığı yeni eğitim modelinin son detaylarını gözden geçiriyordu. Onun için…
6 YorumHisseli Tapu Oluyor Mu? Antropolojik Bir Bakış Antropoloji, kültürlerin ve toplulukların çeşitli yapılarının, değerlerinin ve normlarının nasıl şekillendiğini anlamaya çalışan bir bilim dalıdır. İnsanlar, tarih boyunca sadece ekonomik ve sosyal yapılar değil, aynı zamanda mülkiyet, aidiyet ve kimlik gibi kavramları da şekillendirmiştir. Bu bağlamda, günümüzde tartışılan “hisseli tapu” kavramı, kültürlerin ve toplumların sahiplik anlayışının nasıl evrildiğini gösteren ilginç bir örnek teşkil eder. Bir antropolog olarak, farklı kültürlerde mülkiyetin ne anlama geldiğini merak ederken, aynı zamanda mülkiyetin ve tapu kavramının nasıl ritüeller, semboller ve topluluk yapılarıyla iç içe geçtiğini keşfetmek de oldukça önemli bir sorudur. Hisseli tapu olma meselesi, sadece hukuki…
8 YorumKah Kah Gülmek Ne Demek? Psikolojik Açıdan Derin Bir Bakış Bir psikolog olarak, bazen bir insanın sadece gülüşüne bakarak onun duygusal dünyasına dair ipuçları yakalamaya çalışırım. Kah kah gülmek — yani o kontrolsüz, yüksek sesli, içten gelen kahkahalar — çoğu zaman yüzeyde sadece eğlenceli bir an gibi görünür. Ama zihinsel ve duygusal süreçlerin derinliklerine indiğimizde, bu davranışın çok daha fazlasını ifade ettiğini görürüz. Gülmek, beynin, duyguların ve sosyal bağların kesişim noktasında duran bir fenomendir. Bilişsel Psikoloji Perspektifi: Zihinsel Bir Rahatlama Mekanizması Kah kah gülmek yalnızca bir dışa vurum değildir; aynı zamanda zihinsel bir boşalma sürecidir. Bilişsel psikolojiye göre gülmek, beynin…
8 Yorum